نوجوانم با من جرو بحث می کند
نوشته : دکتر سیما میرلو
سوال: پسر نوجوان 15 ساله ای دارم که مدتی است با ما لجبازی می کند و و همیشه با هم در جنگ و دعوا هستیم .چگونه باید با او رفتار کنم ؟
با سلام خدمت شما دوست عزیز
نوجوان در گذر از کودکی به بزرگسالی قرار دارد به همین دلیل گاهی نوجوانی را یک بحران می دانند چون تمایلات بزرگسالی را دارد اما رفتارها و انتظارات کودکی را و اگر والدین ویژگی های دوران نوجوانی را خوب نشناسند و درست با او رفتار نکنند تبدیل به یک نوجوان ناراضی می شود . ویزگی یک نوجوان ناراضی چیست؟ نوجوان ناراضی در زندگی خود احساس ناکامی می کند . توسط دیگران مسخره می شود . در مورد آینده اش بدبین است و امیدی به آینده ندارد و جرات تصمیم گیری و انتخاب در زندگیش ندارد و عزت نفس و اعتماد بنفس پایین دارد
ویژگی های نوجوان چیست؟
مهمترین ویژگی نوجوان این است که نیاز به قدرت در او افزایش می یابد پسبیشترین هدف رفتار نوجوانان که والدین را نگران می کند : ارضای نیاز به قدرت است حال اگر شما نیز بخواهید در مقابله با او نیاز به قدرت خود را ارضا کنید جنگ قدرت آغاز می شود از نتایج این جنگ تنبیه است تنبیه 2 نتیجه اساسی دارد 1-به نوجوان بی احترامی می شود و2- حقوق نوجوان نادیده گرفته می شود .
نتیجه اینکه : نوجوان تصمیم می گیرد سرکشی و طغیان کند و انتقام بگیرد، پس 4 واکنش را از او می بینید: بی احترامی ،نافرمانی، ناامیدی و بی اشتهایی
و شما دوست عزیزکه میخواهید چرخه پرخاشگری های او و عصبانیت های شما قطع شود ومی خواهید رفتار نوجوانتان را تغییر دهید ابتدا باید رفتار خودتان را تغییر دهید. چون تنها کسی را که می توانید تغییر دهید فقط خودتان هستید.
چه تغییراتی بکنید؟
- نقاط قوت نوجوانتان را شناسایی کرده و با تشویق ،آنها را تقویت کنید و به جای تنبیه ،کوچکترین کارهایی را که می کند ببینید وتشویق کنید . به جای توجه به نتیجه ، به تلاش او توجه کنید ، نتیجه مهم نیست چون هنوز توانایی هایش در حدی نیست که بتواند نتایج عالی کسب کند فعلا او در مسیر بزرگسالی قرار دارد پس موفقیت های کوچک او را در این مسیر ببینید و تشویق کنید. مهم نیست چقدر اشتباه کرده مهم این است که جرات انجام اشتباه را داشته است.
- نوجوان در خانواده نیاز دارد دیده شود و احساس تعلق به خانواده بکند . یک اصل اساسی برای نوجوان در احساس تعلق به خانواده ، نیاز به احترام متقابل است .دوست دارد در تصمیمات خانه مشارکت داده شود . او دیگر خودش را کودکی نمی داند که مطیع والدینش باشد . او خود را هم سطح والدینش می داند اما چون در حال خارج شدن از دوران کودکی است هنوز مسیولیت را خوب یاد نگرفته است پس اگر در خانواده مشارکت داده نشود ، عصبی و پرخاشگر می شود پس مشارکت او را در خانواده تشویق کنید مهم نیست کار را درست انجام داده یا نه ،مهم مشارکت در کار خانه است
اگر می خواهید نوجوان به حرف شما والدین گوش کند:
نوجوان خود را در تصمیمات خانه در خصوص خرید لباس ،ماشین ، خانه و… سهیم کنید، وقتی نوجوان بفهمد که به اندازه شما در تصمیمات خانه سهیم است رابطه ای خوب و منطقی با شما برقرار خواهد کرد و برقراری رابطه دوستانه و منطقی با والدین ،اساس تربیت نوجوان است
بنابراین نوجوان به 2 چیز نیاز دارد: استقلال ، مسئولیت و انضباط
چگونه میتوان یک نوجوان مستقل تربیت کرد؟
نوجوانان افرادی هستند مستقل که ما والدین نمی توانیم آنها را مجبور به انجام کاری کنیم
ریشه استقلال ،خود انضباطی است .
برای رسیدن به خود انضباطی کم کم باید قدرت تصمیم گیری را در او تقویت کرد .چگونه؟ با دادن قدرت انتخاب و پذیرش پیامد های تصمیمش توسط خودش و پایه و اساس آن این است که والدین مثل زمان کودکیش خودشان را مسیول تصمیمات نوجوان خود ندانند پس باید حدود و مرزهای خود را با نوجوان خود تعیین کنند .
پس برای آموزش تصمیم گیری بهتر است یک تا سه گزینه در مقابلش بگذارید . گزینه ها باید کوتاه ،واضح،عاقلانه و قابل پیگیری باشد . مثلا وقتی قرار است به مسافرت بروید برای اینکه او را هم در تصمیمات خانواده مشارکت بدهید 3 گزینه را در اختیارش بگذارید و بخواهید یکی را برای مسافرت انتخاب کند و دلایل انتخابش را هم بگوید و به این ترتیب می توانید برای روشهای مسافرت هم از او نظر خواهی کنید .به این ترتیب او در بستر خانواده کم کم تصمیم گیری را یاد می گیرد و به سمت استقلال پیش می رود .نوجوانی که مستقل است اعتماد به نفس و عزت نفس دارد .
چگونه میتوان مسئولیت را به او آموزش داد؟
به نوجوان اجازه دهید با پیامد رفتارهایش مواجه شود و این اساس خود انضباطی است و این کار دقیقا احترام به حق تصمیم گیری نوجوان است و نوجوان را به این باور می رساند که خودش مسئول تصمیماتش است
اولین قدم برای مواجهه با پیامد رفتار چیست؟
با نوجوان خود گفتگو کنید و در خصوص پیامد رفتارش با او مذاکره و توافق کنید
اما اصول مذاکره چیست؟
پس از اینکه یک تا سه انتخاب پیش رویش گذاشتید 2و او تصمیم گرفت .حال در خصوص تنبیه و پیامد های آن با او به توافق برسید و آنچه درباره اش به توافق رسیدید را پیگیری کنید و به هیچ عنوان از توافق خود عقب نشینی نکنید
مثلا نوجوان شما می خواهد تا دیر وقت بیرون باشد . شما 1تا 3 انتخاب برایش بگذارید . مثلا میخوای 11 بیای خونه یا 12؟ حال در خصوص اینکه اگر مثلا از 12 گذشت چه تنبیهی برایش در نظر بگیریم به توافق برسید مثلا موافقی اگر از ساعت مقرر گذشت دفعه بعد دورهمی دوستان کنسل بشه ؟ و آنقدر گزینه بگذارید تا هر دو در خصوص تنبیه به توافق برسید . و اگر دیر آمد حتما توافق صورت گرفته باید عملی شود و به هیچ وجه کوتاه نیایید . در این صورت نوجوان مسیولیت اشتباهش را خودش به عهده می گیرد و پیامد رفتارش رو خودش حمل می کند و نه مادرش.. .موفق باشید